દ્રૌપદીનું સત્ય શું હતું, તે કોનો અવતાર હતી અને તે મહાભારતની નાયિકા કેવી રીતે બની?

The story of Draupadi: શૈવ અને વૈષ્ણવ પરંપરા સિવાય, ભારતમાં બીજી આસ્તિક શાખા છે જે શાક્ત પરંપરા તરીકે ઓળખાય છે. શાક્ત એટલે કે જે લોકો શક્તિને ઇષ્ટ માને છે. આ પરંપરામાં શક્તિની ઉત્પત્તિ એક દેવી છે. દેવી એટલે સ્ત્રી. આ સ્ત્રી બ્રહ્માંડની પ્રથમ સ્ત્રી છે અને બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિ તેમનાથી થઈ છે. દેવી પુરાણમાં ઉલ્લેખ છે કે એક દેવી, શક્તિના સ્ત્રોત, પોતાની શક્તિને ત્રણ તત્વોમાં વિભાજિત(The story of Draupadi) કરે છે. સર્જન, વિકાસ અને વિનાશ. આ ત્રણ છે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, મહેશ. આ શક્તિ, બ્રહ્મ તત્વ સાથે મળીને, સર્જન કરે છે, વિકાસ સાથે પોષણ કરે છે અને વિનાશની શક્તિ સાથે, બધું પાછું નષ્ટ કરી પોતાનામાં સમાવી લે છે.

હવે આપણે જાણીએ દ્રૌપદીનું સત્ય અને તેના અવતાર વિશે. દ્રૌપદીનું પાત્ર સમજવા પહેલા કેટલીક મહાશક્તિની દંતકથા જાણવી જોઈએ. કારણ કે દરેક યુગમાં દેવી શક્તિને સર્વસ્વ તરીકે બતાવવામાં આવી છે. દ્રૌપદીનું સત્ય અને તેનો અવતાર જાણવા પહેલા શક્તિને સમજીએ. દેવી કાલરાત્રિની ઉત્પત્તિનો આધાર એ છે કે જ્યાં કશું નથી, અથવા કશું દેખાતું નથી, અથવા જે નથી ત્યાં અંધકાર છે, અંધકારનો સ્વભાવ કાળો છે અને ગેરહાજરી છે તે કાલરાત્રી છે. આ કાલરાત્રિ વિવિધ રૂપ ધારણ કરીને સર્જન, વિકાસ અને વિનાશમાં મદદ કરે છે. દેવી કાલી અથવા કાલરાત્રી એ જ્ઞાનનું પ્રતીક છે, જે ચેતનાના તેજસ્વી પ્રકાશથી ભરેલું છે.

દેવી ભાગવત પુરાણ, માર્કંડેય પુરાણ અને દુર્ગા સપ્તશતી મુખ્યત્વે દેવીના નવ દૈવી સ્વરૂપોનું વર્ણન કરે છે. આ નવ સ્વરૂપો નવરાત્રિના નવ જુદા જુદા દિવસોની મુખ્ય દેવીઓ છે. શૈલપુત્રી, બ્રહ્મચારિણી, ચંદ્રઘંટા, કુષ્માંડા, સ્કંદ માતા, કાત્યાયની, કાલરાત્રી, મહાગૌરી, સિદ્ધિદાત્રી. આમાં સાતમી દેવી કાલરાત્રી છે, જે કાલી દેવીનું સૌમ્ય સ્વરૂપ છે. તેણીના ગળામાં ખેસ, લોહીવાળી તલવાર અને હાથમાં ભાલો હોવા છતાં, તેના ભક્તો માટે તેણીનું હૃદય પીડાય છે, પરંતુ જ્યારે ધર્મનો નાશ થાય છે અને અધર્મ ઉન્નતી કરે છે, ત્યારે આ દેવીના ક્રોધને કારણે, કાલીના અન્ય ક્રોધિત સ્વરૂપો સામે આવે છે. જ્યારે ભગવાન વિષ્ણુ નરસિંહ અવતાર લેવાના હતા ત્યારે તેમની પ્રેરણા દેવીનો ક્રોધ હતો. તેની રુદ્ર શક્તિથી જ ભગવાને આ અવતાર લીધો અને હિરણ્ય કશ્યપનો વધ કર્યો. આ રીતે, તેમના વરાહ અવતારમાં, દેવી શક્તિ વારાહીએ તેમને મદદ કરી, આ પણ મહાકાળીનું એક સ્વરૂપ છે. આ સિવાય રામાયણમાં પણ દેવીની હાજરી જોવા મળે છે. રામની શક્તિ પૂજાના સંદર્ભમાં, યુદ્ધ પહેલાં, દેવી દુર્ગા શ્રી રામની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થાય છે અને ખાતરી આપે છે કે રાવણ સાથેના યુદ્ધ દરમિયાન, તેની સૂક્ષ્મ શક્તિ જ આસુરી શક્તિનો નાશ કરશે.

દ્રોપદીનો અવતાર અને સત્ય:
મહાભારત એટલું મોટું મહાકાવ્ય અને ગ્રંથ છે કે તેની સાથે અનેક દંતકથાઓ અને લોકકથાઓ પણ ચાલી રહી છે. યુદ્ધના ઘણા સમય પહેલા, કાલીએ પોતાની આત્માની શક્તિ 64 યોગિનીઓને શચી (ઇન્દ્રની પત્ની), રતિ (કામની પત્ની), રોહિણી (ચંદ્રની પત્ની), સંધ્યા (સૂર્યની પત્ની) અને પોતાને પ્રગટ કરી હતી. તેણે 63 યોગિનીઓને અલગ-અલગ સ્ત્રીઓ તરીકે જન્મ (અવતાર) લેવા કહ્યું, પરંતુ તેણે ખાપર યોગિનીને અટકાવી દીધી.

હવે આ પાંચ દેવીઓની શક્તિઓને જોડીને, તેણે સ્ત્રી શક્તિનો અવતાર લીધો અને તેને અગ્નિ દેવના સાર સાથે ભેળવી દીધી. જ્યારે દ્રુપદે પોતાના પુત્ર કામેષ્ઠી માટે ઋષિ ઉપયજની મદદથી યજ્ઞ કર્યો ત્યારે વરદાન પ્રમાણે દ્રષ્ટિદ્યુમ્નનો જન્મ થયો. આ પછી, જ્યારે દ્રુપદ યજ્ઞ પૂરો કર્યા વિના પાછા ફરવા લાગ્યા ત્યારે ઋષિએ પડકાર ફેંક્યો, તમે યજ્ઞ પૂરો કર્યા વિના જઈ શકતા નથી, અગ્નિદેવ તમને બીજું પણ કંઈક આપવા માંગે છે. દ્રુપદે પૂછ્યું શું? ઋષિએ કહ્યું, એક દીકરી. તેના વિના કુટુંબ પૂર્ણ નહીં થાય.

દ્રુપદ, જેમને માત્ર બદલો લેવા માટે પુત્ર જોઈતો હતો, તેણે આ વાતને સ્પષ્ટપણે નકારી કાઢી. પરંતુ ઋષિએ શ્રાપનો ડર બતાવ્યો, ત્યારે દ્રુપદે ગુસ્સે થઈને યજ્ઞમાં અભ્રક, સિંદૂર, કપૂર, લવિંગ અને એલચીના પાંચ પ્રસાદ મૂક્યા અને મોટેથી કહેવા લાગ્યા, જો દેવતાઓ આપી શકે તો મને કલંકિની પુત્રી આપો, તે મુક્ત થઈ જશે. બધી અશુદ્ધિઓથી જો તેનું જીવનભર અપમાન થાય, તો તેણે તેનું જીવન દુઃખમાં પસાર કરવું જોઈએ અને તેનું આખું જીવન શાપિત થવું જોઈએ? દ્રુપદે વિચાર્યું કે દેવો પાસે માત્ર પવિત્રતા હશે, અને હું જે માંગું છું તે જેવી પુત્રીની માંગણી સાંભળીને દેવો શરણે જશે, પરંતુ અભ્રક અર્પણ કરતી વખતે તે ભૂલી ગયો કે તેણે ચંડિકાને બોલાવી છે, અને કપૂર રેડીને, તેણે ધૂમાવતીને બોલાવી છે, તેણે તારા માતંગીને લવિંગ અને એલચીનો પ્રસાદ આપીને બોલાવ્યો છે, અને સિંદૂર લગાવીને તેણે કાલિકાને ઘરે બોલાવી છે. આથી યજ્ઞમાંથી દ્રૌપદી પ્રગટ થઈ. આ રીતે, દેવી કાલરાત્રી દ્વારા ધર્મયુદ્ધ માટે વધુ એક શક્તિનો જન્મ થયો.

અંતે શું થયું?
એક દિવસ યુધિષ્ઠિર ઈન્દ્રપ્રસ્થમાં દ્રૌપદીના ઓરડામાં હતા. ભીમ ત્યાંથી પસાર થઈ રહ્યો હતો, અચાનક તેની નજર બારીમાંથી ઓરડા તરફ પડી. તેઓએ જોયું કે મોટા ભાઈ દ્રૌપદીના પગ દબાવી રહ્યા છે અને દ્રૌપદી પલંગ પર ખપ્પર ( લોહી ભરવાનું પાત્ર) લઈને બેઠી છે અને યુધિષ્ઠિર સામે અત્યંત ગુસ્સાથી જોઈ રહી છે, અને કહે છે, હું તમને બધાને ખાઈશ, હું તમારું લોહી પીશ. આ જોઈને ભીમ ગુસ્સે થઈ ગયો અને કંઈ સમજી શક્યો નહીં. તેને કૃષ્ણને યાદ કર્યા અને આ અંગે પ્રશ્ન કર્યા. ભીમે કહ્યું, તમારી માયા શું છે? મને પણ બતાવો, કૃષ્ણ કહે છે, ઠીક છે, આજે રાત્રે તમે શાંતિથી જંગલમાં જાઓ, અને તળાવના કિનારે એક ઝાડ પર બેસી જાજો. ભીમે રાત્રીના પણ સમયે એવું જ કર્યું.

ત્યાં ઊંડી રાત હતી અને ત્યાં અચાનક પ્રકાશ ફૂટ્યો અને તળાવના કિનારે ઘણા સિંહાસન મૂકવામાં આવ્યા. થોડા સમય પછી ઈન્દ્ર, મરુત વગેરે દેવતાઓ અને યોગ-યોગિનીઓ પણ પ્રગટ થયા. આ પછી ભીમે જોયું કે દ્રૌપદી એજ ભયંકર સ્વરૂપમાં ચાલી રહી હતી, તેની પાછળ મહારાજ યુધિષ્ઠિર તેના બધા ભાઈઓ સાથે હતા અને પાછળ નારાયણ પણ હતા. દ્રૌપદી સર્વોચ્ચ સિંહાસન પર બેઠી. જ્યારે યુધિષ્ઠિરે ફરીથી માફી માંગી અને રક્ષણ માટે કહ્યું, ત્યારે દ્રૌપદી ગુસ્સામાં સિસકારા કરવા લાગી. ભીમે જોયું કે ક્રોધિત દ્રૌપદીનો રંગ કાળો થવા લાગ્યો અને તે ધીરે ધીરે કાલી મા બની ગઈ. હવે ત્યાં હાજર તમામ યોગિનીઓએ રક્તમ દેહી કહેવાનું શરૂ કર્યું અને ખપ્પર જમીન પર મારવા લાગ્યા.

આ બધું જોઈને ભીમ બેહોશ થઈ ગયો. જ્યારે ભીમ ભાનમાં આવ્યો ત્યારે કૃષ્ણ સામે ઉભા હતા. તેણે પૂછ્યું શું જોયું? ભીમે કહ્યું, તારી માયા. ભીમે કૃષ્ણ પાસે આ પરીસ્થિતિમાંથી બહાર નીકળવાનો ઉપાય માંગ્યો ત્યારે કૃષ્ણે કહ્યું કે આજે બપોરે જયારે દ્રોપદી ભોજન પીરસે તો તેને ખાશો નહિ અને અડશો પણ નહિ. દ્રોપદી પૂછશે શું જોયે છે..ત્યારે તમે કહેજો એક વચન જોઈએ છે. ભોજન પીરસતી વખતે દ્રૌપદી ના પાડી શકશે. ભીમે એવું જ કર્યું. પાંચાલીએ પૂછ્યું, તમારે શું જોઈએ છે... ભીમે ગુસ્સામાં કહ્યું, "અમે પાંચેય જણને અભય જોઈએ છે...." એજ ક્ષણે કૃષ્ણ આવી પહોંચ્યાને કહ્યું કે છઠ્ઠા મારા પણ પ્રાણ બક્ષી દો. તે દરમિયાન પાંચાલીએ કહેવાનો પ્રયત્ન કર્યો તેના પ્રયાસમાં તેની જીભ તેના દાંત વચ્ચે આવી ગઈ. જેના કારણે જીભને ઈજા થઈ અને લોહીના છ ટીપા જમીન પર પડ્યા હતા.

દરમિયાન દ્રૌપદી સાવધાન થઈ ગઈ અને અન્ય ટીપાંને પડતાં બચાવ્યાં. પછી તેણીએ કહ્યું, ઠીક છે માધવ, તમે કહો તેમ. આટલું કહેતાં જ પાંડવો અને કૃષ્ણને રક્ષણ મળી ગયું. આ યોદ્ધાઓ મહાભારતના યુદ્ધમાં બચી ગયા હતા. બાકીના માર્યા ગયા અથવા શ્રાપથી પીડાય હતા. એટલું જ નહિ ખરેખર દ્રોપદી કોણ છે એ આપણે ત્યારે ખબર પડે જ્યારે દુશાસનની છાતીના લોહીથી પોતાના કેશ ધોય છે.

મહાસપ્તમી, મહાષ્ટમી, મહા નવમી, આ ત્રણ દિવસ નવરાત્રિમાં ખૂબ જ વિશેષ છે. ખાસ કરીને આ ત્રણ દિવસ અનુક્રમે શક્તિ, જ્ઞાન અને બુદ્ધિના છે. હળવા સ્વરૂપમાં, તે કાલરાત્રી, મહાગૌરી અને સિદ્ધિદાત્રી દેવીનો દિવસ છે. આ છે મહાલક્ષ્મી, મહાસરસ્વતી અને મહાકાલી. મહાકાળીનું સ્વરૂપ એટલું વ્યાપક છે કે તેના સાધિકા સ્વરૂપના જ આઠ અલગ અલગ નામ છે. દક્ષિણા કાલી, સ્મશાન કાલી, માતર કાલી, કામ કાલી, ગુહ્ય કાલી, અષ્ટ કાલી, સિદ્ધ કાલી અને ભદ્રા કાલી. તમે જે પણ સ્વરૂપમાં દેવીની પૂજા કરશો, તે તમારું ભલું કરશે. તંત્ર વિદ્યામાં પણ મા કાલીના અઘોર સ્વરૂપની પૂજા કરવામાં આવે છે, જો તંત્ર સકારાત્મક હોય અને સમાજના કલ્યાણ માટે હોય તો તે સારું છે, અન્યથા અશુભ કામનાઓ સાથે કરેલા તાંત્રિક પ્રયોગો ન તો સફળ થાય છે અને ન તો દેવી સ્વીકારે છે. દેવી કાલીનું સ્વરૂપ જીવનનો પર્યાય છે, જે આપણને કહે છે કે જ્યાં અંધકાર છે ત્યાં જ્ઞાનનો પ્રકાશ પણ છે, જરૂર છે માત્ર તેને શોધવાની, પોતાની અંદર જોવાની અને તેને તેના સાચા સ્વરૂપમાં ઓળખવાની છે.

• ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો:  Trishul News Gujarati 
• નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
• વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
• યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
• એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App  આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App