દેશનું એક માત્ર એવું મંદિર કે, જ્યાં મૂર્તિ વગર થાય છે માતાજીની પૂજા-અર્ચના, જાણો 500 વર્ષ જૂનો ઈતિહાસ
Rajasthan Jodhpur Mata Temple Without Idol: રાજસ્થાનના જોધપુરમાં માતાનું એક મંદિર છે જ્યાં દેવીની કોઈ મૂર્તિ નથી, તેના બદલે તેના પોશાકની પૂજા કરવામાં આવે છે. આને 'ખુંટીયા ચિર દર્શન' કહેવાય છે. આમાં લોખંડની ત્રણ ખીલીઓ પર માતાનું પ્રતિક ધરાવતો રાગ (ઓઢણી) ઓઢાડવામાં આવે છે અને અહીં રહેતા લોકો તેને માતાનું સ્વરૂપ માની તેની પૂજા કરે છે. તેવી જ રીતે અહીં લગભગ 500 વર્ષથી પૂજા કરવામાં આવે છે.
ભિવાનીમાં કુળદેવીનું મંદિર
આ મંદિર કાયસ્થ માથુર સમુદાયના ભિવાનીના કુળદેવીનું છે, જ્યાં મંદિર બનાવવામાં આવ્યું છે તે સ્થાન 'માતાજી કી પોળ' તરીકે ઓળખાય છે અને અહીં કોઈ પૂજારી નથી. હાલ પોળમાં ચાર પરિવાર રહે છે અને તેઓ એક સાથે પૂજા કરે છે. આ મંદિરમાં ભેરુ અને ભગવાન ગણેશનું સ્વરૂપ પણ સ્થાપિત છે. આ મંદિરમાં સવારે 6 વાગ્યે અને સાંજે 8:30 વાગ્યે આરતી થાય છે.
મંદિર સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ કહાની
આ મંદિરમાં નવરાત્રિ દરમિયાન જુવારા પણ ઉગાડવામાં આવે છે. લોકો એવું પણ મને છે કે, આ જુવારા પરથી આગળનું વર્ષ કેવું રહેશે તે જાણવા મળે છે. મંદિરનો સ્થાપના દિવસ જેઢ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષ 6 ના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. મંદિર સાથે જોડાયેલી કહાની વિશે માહિતી આપતાં ડૉ. કૃષ્ણ મુરારી માથુરે કહ્યું કે, સમ્રાટ નસીરુદ્દીન તુગલકના શાસનકાળ દરમિયાન મુસ્લિમ ધર્મ અપનાવવાને લઈને ફરમાન બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે અમારા પૂર્વજ ભીંવાજીએ આ વાત સ્વીકારવાની ના પાડી દીધી હતી. તે દેવીના ઉપાસક હતા અને માતાને પ્રાર્થના કરતા હતા કે હવે આપણે દિલ્હી છોડવું પડશે. આ અમારા માટે સલામત નથી. તો તમે અમારી સાથે આવો અને અમારી રક્ષા કરો. તેમની વિનંતી પર માતાએ તેમને શ્રીયંત્ર આપ્યું.
માતાજી તેની સાથે જવા માટે સંમત થઈ ગયા, પરંતુ આ માટે તેણે એક શરત મૂકી કે, તે જે છાબરામાં બેઠા હતા તેને તે નીચે ઉતારીને પૃથ્વી પર મુકશે નહીં. જો કોઈ કારણોસર તેઓ છાબરાને પૃથ્વી પર ગમે ત્યાં રાખે છે, તો તે છાબરામાંથી બહાર આવશે અને ત્યાં પોતાનું કાયમી રહેઠાણ કરશે અને તેનાથી આગળ વધશે નહીં. માતાની આ શરત સ્વીકારીને ભીંવાજી પોતાના ગુરુ સાથે રાજસ્થાન જવા રવાના થયા.
જ્યારે તેઓ ટોંક જિલ્લાના સોનવે ગામમાં પહોંચ્યા, ત્યારે તેઓ એક વડના ઝાડ નીચે આરામ કરવા માટે રોકાયા. સુવાજીએ છાબરા પોતાના શિષ્ય ભીંવાજીને આપી અને પોતાનું રોજનું કામ કરવા ગયા. સુવાજીના આવવામાં થોડો વિલંબ થયો, તે સમયે જ ભીંવાજીને પણ લઘુશંકા લાગી અને છેવટે નિ:સહાય થઈને તેણે કૂવામાં ઊગતા ઝાડના મૂળમાં છાબરા મૂકીને લઘુશંકા માટે ગયા. ધરતી પર મુકતાની સાથે જ શ્રીયંત્ર જે દેવી બાલા ત્રિપુરા સુંદરીનું સ્વરૂપ હતા તે ખંડમાંથી બહાર આવીને વટવૃક્ષ પર બેસી ગયા. સુવાજી આ જાણીને ખૂબ જ દુઃખી થયા અને હૃદયથી માફી માંગી પણ માતાજી પોતાના નિર્ણય પર અડગ રહ્યા. તેમની વિનંતી પર માતાએ ભીંવાજીને પોતાનો પ્રતીક રાગ (ઓઢણી) અને ચરણ (ઘાઘરા) આપ્યા અને કહ્યું કે, તમે મારા પ્રતીકની પૂજા કરો અને જ્યાં તમે તેને રાખશો ત્યાં મારું મંદિર બની જશે.
તેમની માતાજીની સલાહને માનીને તેમના પૂર્વજો પહેલા નાગૌર અને પછી મેંડતા થઈને જોધપુર આવ્યા. અહીં માતાજીના વસ્ત્રોને એવી રીતે બાંધવામાં આવ્યા કે, તે દેવી જેવું લાગે. આ મંદિરનું નિર્માણ સંવત 1583માં થયું હતું. આજે પણ માથુર સમાજના લોકો પણ અહીં દર્શન માટે આવે છે. જોધપુરનું આ પહેલું મંદિર છે જ્યાં મૂર્તિ વગર દેવીની પૂજા કરવામાં આવે છે. દર વર્ષે અહીં યોજાતા સ્થાપન મહોત્સવમાં સમાજના લોકો મોટી સંખ્યામાં ભાગ લે છે. ભીંવાજીએ ટોંક જિલ્લામાં સોનવે ખાતે દેવીનું મંદિર પણ બનાવ્યું હતું. અહીં માતાના ઝાડમાં બિરાજમાન હોવાને કારણે તેમનું નામ વટવાસન માતા, બડમાતા, વરર્હુલ, સોનવાય રાય વગેરે નામોથી જાણીતું થયું અને હાલમાં ભીંવાજીના વંશજોને 'ભીવાની' કહેવામાં આવે છે.
ટોંકમાં ઝાડનું મૂળ જેમાં શ્રીયંત્ર રાખવામાં આવ્યું હતું. તે કૂવાના માળખામાં એક વટવૃક્ષ હોવાને કારણે માતાનું નામ બરવાસન પડ્યું. તે ટોંકથી 10 કિલોમીટર દૂર છે. આજે પણ લોકો અહીં કુવામાં દર્શન કરવા આવે છે. આ માટે અહીં સીડીઓ લગાવવામાં આવી છે.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube