ભારતના લેબગ્રોન ડાયમંડ ઉત્પાદકોને મોટો ઝટકો: કોરિયાના વૈજ્ઞાનિકોએ અઢી કલાકમાં બનાવ્યો હીરો

Korean Labgrown Diamonds: તમને આ વાત જાણીને નવાઈ લાગશે કે હવે હીરા પણ બનાવવાની નવી રીત બજારમાં આવી ગઈ છે. મતલબ કે પહેલા હીરા કુદરતી રીતે બનવાની જે પદ્ધતિ હતી એમાં સેંકડો વર્ષ લાગી જતા હતા. પરંતુ હવે એવું થશે નહિ કારણ કે કોરિયન વૈજ્ઞાનિકોએ હીરાને માત્ર ને માત્ર 150 મિનીટમાં તૈયાર કરીને બતાવ્યા છે. ભારતમાં લેબમાં બનાવાતા હીરા બનતા મહિનાનો સમય લાગી જાય છે.

તમને જણાવી દઈએ કે  2023-24ના બજેટમાં નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારામને ભારતમાં લેબ્ગ્રોન હીરાના ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે પ્રયોગશાળામાં ઉગાડવામાં આવતા હીરા માટેના 'બીજ' માટે કસ્ટમ ડ્યુટીમાં ઘટાડો કરવાની જાહેરાત કરી હતી. સરકારે એલજીડીમાં સંશોધન માટે ઈન્ડિયા સેન્ટર ફોર લેબ ગ્રોન ડાયમંડ્સ (labgrown diamonds) સ્થાપવા માટે આઈઆઈટી મદ્રાસને ₹242 કરોડની ગ્રાન્ટ પણ આપી હતી.

કુદરતી હીરાને જમીનની અંદરના ઊંડા દબાણ અને તાપમાન હેઠળ બનાવવામાં હજારો વર્ષ લાગે છે. પરંતુ કૃત્રિમ હીરા ખૂબ ઝડપથી તૈયાર કરી શકાય છે, પરંતુ તેમને સામાન્ય રીતે કેટલાક અઠવાડિયામાં સઘન દબાણની જરૂર પડે છે. પરંતુ હવે કોરિયાના વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા પ્રવાહી ધાતુઓના મિશ્રણ પર આધારિત નવી પદ્ધતિથી કૃત્રિમ હીરાને ખૂબ દબાણ કર્યા વિના થોડી મિનિટોમાં જ બનાવવામાં આવે છે.

દક્ષિણ કોરિયાની ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર બેઝિક સાયન્સના સંશોધકોની આગેવાની હેઠળની આ નવીન અભિગમ પાછળની ટીમને વિશ્વાસ છે કે આ પ્રક્રિયાને કારણે લેબ્ગ્રોન ડાયમંડ બનવાના સમયને ઓછો કરી ઉત્પાદન વધારી શકાય છે, જે સિન્થેટિક હીરાના ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર વધારો લાવી શકે છે.

હીરા ઉગાડવા એ સમય માંગી લેતી પ્રક્રિયા છે - પરંપરાગત ' HPHT high pressure and high temperature' પદ્ધતિ દ્વારા હીરાને ઉગાડવામાં લગભગ 12 દિવસ લાગે છે - GE દ્વારા 1955 માં શોધાયેલ - જેના દ્વારા આજે લગભગ તમામ સિન્થેટિક હીરાનું ઉત્પાદન થાય છે.

હીરા એ ચોક્કસ રીતે ગોઠવાયેલા કાર્બન અણુઓ છે. HPHT પદ્ધતિમાં 1,300-1,600 ^o C પર લગભગ 5 ગીગા પાસ્કલ્સ (વાતાવરણના દબાણના 50,000 ગણા) ઊંચા દબાણે પ્રવાહી ધાતુમાં કાર્બનને ઓગળવાનો સમાવેશ થાય છે. પીગળેલી ધાતુ ઓગળેલા કાર્બન માટે દ્રાવકની જેમ વર્તે છે; કાર્બન પરમાણુ હીરાના બીજના ક્રિસ્ટલ તરફ જાય છે અને તેના પર પોતાને જમા કરે છે - ફક્ત જાળીનું માળખું વધે છે. થોડા દિવસોમાં તે હીરા બની જાય છે. આ પદ્ધતિ દ્વારા ઉત્પાદિત હીરા ખૂબ મોટા હોઈ શકતા નથી.

શું હીરાને સરળ, ઝડપી બનાવવાની કોઈ રીત છે?

હા, કોરિયન વૈજ્ઞાનિકોનું એક જૂથ કહે છે.નેચરમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના અહેવાલમાં , તેઓ જણાવે છે કે   કેવી રીતે તેઓએ બીજના કણો વિના 1,025 ^o C તાપમાને માત્ર 15 મિનિટમાં હીરા ઉગાડ્યા છે. મહત્ત્વની વાત એ છે કે આ એમ્બિયન્ટ પ્રેશર પર હતું.

હીરા કેવી રીતે ઉગાડ્યા?

ઉલ્સાન નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજીના 15 વૈજ્ઞાનિકો (Indian scientist Babu Ram) ના જૂથે ગ્રેફાઇટ ક્રુસિબલમાં મૂકીને ગેલિયમ, આયર્ન, નિકલ અને સિલિકોનનું કોકટેલ બનાવ્યું. પછી તેઓએ 1,175 ^o C પર મિથેન પમ્પ કર્યું. તળિયે હીરાની રચના થઈ, જ્યાં પ્રવાહી ધાતુ મજબૂત થઈ ગઈ હતી અને "આંખમાં મેઘધનુષ્યના રંગો હતા". પછી તેઓએ એક અલગ મિથેનનો ઉપયોગ કર્યો — ¹³ CH ₄ — જ્યાં કાર્બનનો અણુ કાર્બનના આઇસોટોપનો છે અને તેઓએ જોયું કે હીરા વધુ શુદ્ધ છે. સંશોધકોએ સ્થાપિત કર્યું કે સ્ફટિકો રામન સ્પેક્ટ્રોસ્કોપી, ટ્રાન્સમિશન ઇલેક્ટ્રોન માઇક્રોસ્કોપી અને એક્સ-રે વિવર્તનની પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને હીરાના હતા.

તેઓએ શોધી કાઢ્યું કે હીરા કેન્દ્રમાં ન્યુક્લિએટ થાય છે અને વધે છે, જ્યાં તેઓ માને છે કે ત્યાં "તાપમાન ઢાળ" (થોડું ઓછું તાપમાન) હતું. કાર્બન પરમાણુ સ્થળ પર ધસી ગયા, એકબીજા પર ઢગલા થયા અને એક માળખું બનાવ્યું જેને આપણે હીરા તરીકે જાણીએ છીએ. તેઓએ જોયું કે હીરા 10 મિનિટ અને 15 મિનિટની વચ્ચે બનવાનું શરૂ કરે છે (HPTP પદ્ધતિ દ્વારા 12 દિવસની સરખામણીમાં!) હીરા સમય સાથે વધતા રહે છે પરંતુ લગભગ 150 મિનિટે વધતા બંધ થઈ જાય છે.

આ પદ્ધતિ એક પાથ-બ્રેકિંગ શોધ છે. તે આજુબાજુના દબાણ પર કરવામાં આવે છે તે નોંધપાત્ર છે. તે સંપૂર્ણ ન હોઈ શકે, પરંતુ તે હીરા બનાવવાની નવી રીત સૂચવે છે. કોરિયન વૈજ્ઞાનિકો સૂચવે છે કે વધુ સારા પરિણામો માટે સિસ્ટમમાં ફેરફાર કરી શકાય છે, જેમ કે ધાતુના અલગ કોકટેલ સાથે. તેઓ તેમના અહેવાલમાં કહે છે, "આ પ્રકારના અભિગમ સાથે હીરાની વૃદ્ધિની શોધ કરવાની શક્યતાઓ આશાસ્પદ લાગે છે."

• ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો:  Trishul News Gujarati 
• નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
• વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
• યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
• એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App  આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App